Trwa kolejna odsłona akcji szczepień przeciw wirusowi SARS-CoV-2. Ponad połowa Polaków (około 55%) przyjęła co najmniej jedną dawkę preparatu, a nieco mniej (niespełna 20,5 miliona) jest osób w pełni zaszczepionych1. Od 2 listopada wszyscy pełnoletni mogą zaszczepić się po raz trzeci. Dlaczego lekarze zalecają taką decyzję?

Dawka przypominająca to rozwiązanie stosowane w medycynie od wielu dekad. Ma na celu wzmocnienie odpowiedzi immunologicznej po upływie określonego czasu od przyjęcia poprzednich dwóch dawek szczepionki (lub jednej dawki preparatu firmy Johnson & Johnson). W przypadku wirusa SARS-CoV-2 minimalny czas odstępu pomiędzy drugą i trzecią turą szczepienia wynosi sześć miesięcy. W pierwszej kolejności przyjęcie dawki przypominającej zaleca się osobom przewlekle chorującym, których odporność jest obniżona, a także osobom starszym, pracownikom służb medycznych, służb mundurowych, nauczycielom i przedstawicielom innych zawodów wysokiego ryzyka. Szczepienia dla tych grup ruszyły jeszcze we wrześniu. Obecnie trzecią dawkę mogą przyjąć wszyscy pełnoletni obywatele.

Bezpieczne krzyżówki

Co ważne, szczepionki można „krzyżować”. Nie ma większego znaczenia czy przyjęliśmy wcześniej preparat Pfizera, Moderny, AstraZeneki czy Janssena. Niektóre analizy wskazują, że stosowanie różnych szczepionek może niekiedy przynieść większe korzyści. Na wszelkie dokładniejsze i jednoznaczne wnioski musimy jednak poczekać: teraz jest na to zdecydowanie zbyt wcześnie. Jak zaznacza prof. Krzysztof J. Filipiak z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, mamy w chwili obecnej dość szeroką literaturę medyczną opisującą bezpieczeństwo przyjmowania i mieszania ze sobą różnych szczepionek. Ale rzeczywiście pojawiły się prace wskazujące, że mieszanie szczepionek o różnym mechanizmie działania, czyli tych opartych na technologii mRNA (Pfizer, Moderna) z tymi opartymi na technologii wektorowej (AstraZeneca, Janssen) przynosi większe korzyści. Stąd w polskich warunkach, gdy punkty szczepień dysponują na ogół szczepionkami Pfizera i Moderny, osoby zaszczepione dwa razy szczepionką AstraZeneca lub raz Janssenem na pewno mogą bezpiecznie zaszczepić się dowolną szczepionką technologii mRNA.

Polska daleko w tyle

Najważniejsze są jednak pozytywne efekty przyjęcia dawki przypominającej niezależnie od rodzaju preparatu. Polska zmaga się obecnie z bardzo wysoką czwartą falą zachorowań i hospitalizacji. Pierwszorzędne znaczenie ma systematyczny wzrost liczby osób zaszczepionych jedną i dwiema dawkami. Jeśli brać pod uwagę to pierwsze kryterium, według portalu statystycznego Our World in Data Polska zajmuje odległe 23. miejsce spośród państw Unii Europejskiej (ponad 55%)2. Wyprzedzają nas między innymi Węgry, Czechy, Estonia, Litwa czy Łotwa. Liderami zestawienia są Malta, Portugalia oraz Hiszpania z wynikami na poziomie 81-90% populacji.